لیلا یوسفی
«با دوستانم نشسته بودیم که یکی از افراد طالبا آمد و با صدای بلند گفت: چرا می خندید؟ دیگه حق ندارید بخندید وگرنه دانشگاه را سرتان بسته می‌کنم.» رویای (مستعار) ۲۳ ساله دانشجوی دانشگاه کابل است و می گوید، افراد طالبان به او و هم صنفی‌هایش هشدار داده‌‌اند که در صحن دانشگاه حق خندیدن ندارند.
از بازگشایی دانشگاه‌های دولتی در ولایت‌های سردسیر ده روز می‌گذرد. اما به گفته‌ی دانشجویان دختر، دردسرهای آنان با طالبان تمامی ندارد و آنان در چنبره‌ی مشکلات گیر کرده‌اند: از حجاب اجباری تا سلب امنیت و شادی.
رویا، دانشجوی سال چهارم کمپیوتر ساینس در دانشگاه تعلیم و تربیه استاد ربانی در کابل است. او می‌گوید، با نوع حجابی که طالبان الزامی کرده است، نمی‌تواند حتا درست راه برود: «زمانی‌که حجاب سیاه می‌پوشم، نمی‌توانم درست راه بروم و احساس می‌کنم به زمین می‌افتم. بسیار به سختی راه می‌روم.»
طالبان دست به دامن تبلیغات
طالبان برای پذیرفته شدن حجاب مورد نظر شان تبلیغات وسیعی را راه اندازی کرده است. در و دیوار بیرون و داخل دانشگاه‌های دولتی در کابل پر است از پوسترهایی که برقع و حجاب سیاهی را که به حجاب عربی معروف است، به عنوان پوشش برای زنان معرفی می‌کند. این کارزار، کار وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان است. در پوسترها نوشته شده است: «براساس حکم شریعت، زن مسلمان بایدحجاب را رعایت نماید.» هم‌چنان در پوستر، زنی پوشیده با برقع (چادری) و زنی پوشیده با حجاب عربی سیاه دیده می‌شود.
رویا اولین بار است که در عمرش حجاب عربی می‌پوشد: «حجاب می‌تواند هر نوع و هر رنگی باشد. چرا سیاه و بلند؟»
از نظر دانشجویان دختر، این کار طالبان محدودکننده‌ی آزادی زنان است. مثل رویا که می‌گوید، دیدن پوسترهای تبلیغاتی طالبان در مورد جحاب برایش منزجر کننده است: «نصب این‌گونه تصویرها از سوی امر به معروف به روی دیوار های دانشگاه و دهلیز دانشکده‌ها خوشایند نیست. دانشجویان می‌گویند به آن‌ها باید حق انتخاب پوشش لباس داده شود.»
برای ماری (مستعار) ۲۳ ساله، دانشجوی مدیریت آموزشی دانشگاه تعلیم و تربیه استاد ربانی نیز به گفته‌ی خودش دیدن چنین پوسترها، حس خوبی نمی‌دهد. او می‌گوید، به یاد برقع و شلاق طالبان در دهه‌ی هفتاد می‌افتد: «وقتی به این تصویرها نگاه می‌کنم. حس می کنم دوباره به دهه‌ی برقع و شلاق برگشتیم. زمانی که اولین‌بار دیدم گلویم را بغض گرفت که چرا باید یک گروه تروریستی به من تعیین تکلیف کند. دانشگاه بیشتر شبیه به مدرسه‌های دینی شده تا ساحه علمی و تربیتی.»
از سویی هم، تفکیک جنسیتی و نبود استادان بسیاری از دانشجویان را به مشکلات دیگری روبه‌رو کرده است.
پوستر تبلیغاتی طالبان برای حجاب
در دانشگاه پولی‌تخنیک کابل محدودیت ها بر نوع پوشش زنان بیشتر از دیگر دانشگاه‌ها است. دانشجویان که چادر به رنگ سیاه به سر نکرده باشند، اجازه‌ی وارد شدن به دانشگاه داده نمی‌شود.
مهتاب (مستعار) ۲۳ ساله و دانشجوی مهندسی در دانشگاه پولی‌تخنیک است. اومی‌گوید، یک روز به دلیل پوشیدن لباس رنگی اجازه داخل شدن به دانشگاه به او داده نشده است: «هوا بارانی بود. بالا‌پوش زمستانی پوشیده بودم، چون رنگ روشن داشت به مه اجازه‌ی ندادند داخل دانشگاه شوم. مجبور شدم به خانه برگردم. این یعنی روحیه کشی محصل. این وضعیت برایم واقعا ناامید کننده است.»
در طرح بازگشایی دانشگاه‌ها مطابق به اصول طالبان، دختران و زنان در نظام تحصیلی طالبان مکلف‌اند تا حجاب به رنگ سیاه بپوشند.
سلب امنیت و شادی
دردسرهای دختران دانشجو در محیط دانشگاه، تنها نوع پوشش شان نیست. آن‌ها می‌گویند که با حضور افراد طالبان، امنیت و شادی از دختران گرفته شده است.
رویا می‌گوید، از دیدن افراد طالبان احساس ناامنی می‌کند. به قول رویا، حضور افراد طالبان در صحن دانشگاه امنیت و شادی را از محیط دانشگاه گرفته است.
زحل (مستعار)، دو روز پیش از ولایت غزنی برگشته است و در حال حاضر در خوابگاه بودوباش دارد. حضور طالبان در دانشگاه باعث شده تا زحل مانند سابق در خوابگاه احساس امنیت نکند و در جست‌وجوی مکان دیگری برای بود و باش خود باشد: «دخترا در خوابگاه نسبت به سال‌های پیش خیلی کم است. غذا و امکانات هم نداریم. فقط مکانش را در اختیار ما قرار داده. احساس امنیت نمی کنم. دنبال اتاق در بیرون از دانشگاه هستم.»
درد هر روزه زهرا، دانشجوی دیگر، در رفتن به دانشگاه چیز دیگری است. او مجبور است مسیر طولانی را از ایستگاه موترها تا دروازه ورودی دانشگاه هر روزه پیاده روی کند. طالبان ورودی‌های دانشگاه کابل را به دخترانه و پسرانه تقسیم کرده‌اند: «در عصر تکنالوژی این قانون‌های طالبان واقعن مسخره است. یعنی چه به‌خاطر این‌که دانشجویان دختر و پسر در پیش دروازه یک‌جا نشوند، مسیر را تغییر می دهند. نمی‌دانم طالبان به ما توهین می‌کنند یا به خودشان؟»
در طرح طالبان، اوقات درسی دختران و پسران جدا شده است. دانشگاه کابل برای عملی‌سازی این طرح، اوقات درسی دختران را پیش از ظهر تعیین کرده است و برای جلوگیری از اختلاط دانشجویان، وقفه‌ی یک ساعته برای تخلیه‌ی دختران از دانشگاه در نظر گرفته است.
سهیلا ۲۴ سال سن دارد. او سمستر آخرش در دانشگاه است. او می‌گوید که به دلیل محدودیت‌های زمانی که در دانشگاه از سوی طالبان وضع شده، نمی‌تواند از کتابخانه دانشگاه استفاده کند: «پیش از ظهر در صنف درس داریم و بعد از ظهر حق نداریم در دانشگاه باشیم. به‌خاطر پیشبرد کارهای پایان نامه‌ام نمی توانم از کتابخانه استفاده کنم.»
