به تازه‌گی هانا نیومن، عضو پارلمان اروپا اعلام کرده است که پرستو حکیم، مرضیه امیری و مطیع‌الله ویسا، فعالان آموزش و پرورش اهل افغانستان به عنوان نامزدان جایزه‌ی «ساخاروف» سال ۲۰۲۳، این اتحادیه معرفی شده‌اند.
نیومن روز(پنج‌شنبه، ۲۳ سنبله) در پلتفورم ایکس این موضوع را مطرح کرده و افزوده است این سه تن مکتب‌های مخفی ایجاد کرده، به مناطق دورافتاده سفر کرده‌اند و آموزش از راه دور را سازماندهی می‌کنند.
پرستو حکیم، فعال آموزش و پرورش، موسس و مدیر«څرگ»{مجموعه مکتب‌های مخفی و دانشگاه آنلاین برای دختران افغانستان} و یکی از نامزدان جایزه‌ی«ساخاروف» پارلمان اروپا شده است. او از سال ۲۰۱۸ به فعالیت‌های خود را در عرصهی آموزش و پرورش آغاز کرده است.
درحال حاضر ۹ مکتب در ولایت‌های کابل، هرات، قندوز، فاریاب، بلخ، قندهار و بدخشان به‌صورت مخفیانه با مدیریت پرستو حکیم فعالیت می‌کنند و در مجموع، بیش از ۴۰۰ دانش‌آموز دختر ۱۳ تا ۱۸ ساله در آن‌ها مصروف آموزش هستند و ۱۳ آموزگار زن نیز در این مکاتب ایفای وظیفه می‌کنند.
پرستو حکیم در صحبت با خبرنگار رسانه‌ی رخشانه در مورد نامزد شدن در این جایزه می‌گوید: «اکنون احساس می‌کنم که شنیده می‌شویم، این جای خوشحالی است.»
خانم حکیم می‌گوید، خودش از دخترانی بوده که مکتب را با چالش‌های جدی و برخی اوقات پنهانی به پایان رسانده و وارد دانشگاه شده است. او در رشته‌ی علوم سیاسی در یک دانشگاه خصوصی در کابل تحصیل کرده است.
او افزود: «در دوره‌ی دانشجویی به این موضوع پی بردم که یک انسان می‌تواند خودش برای زندگی، آینده و سرنوشت‌اش تصمیم بگیرد. بنابراین تصمیم گرفتم تا برای سایر دخترانی که زندگی و سرنوشت شان در دستان جامعه‌ا‌ی با فرهنگ«مردسالار» گره خورده است، یاد بدهم که آن‌ها نیز می‌توانند راه و مسیر زندگی شان را خود شان تعیین کنند و نه کسی دیگر.»
خانم حکیم آموزش را تنها راه رسیدن به یک زندگی بهتر و آینده‌ی مطمئین می‌داند و می‌گوید، آموزش نیز تنها راهی است که یک کشور را به خودکفایی می‌رساند.
پرستو حکیم از دشواری‌های فعالیت در عرصهی آموزش و پرورش در افغانستان می‌گوید که در طول فعالیت‌هایش با تهدیدهای زیادی مواجه بوده؛ اما به هیچ‌کسی نگفته است. او می‌افزاید: «روزگار خود را با کابوس ترس و وحشت گذرانده‌ام؛ اما ارزش خودش را داشت.»
به باور خانم حکیم، قهرمانان واقعی دخترانی هستند که بدون ذره‌ای ترس و دلهره به مکتب می‌روند و از اندک‌ترین امکانات، بسیار خوب استفاده می‌کنند.
خانم حکیم با اشاره به آتش زدن مکتب‌ها توسط طالبان در زمان حکومت پیشین و تبدیل کردن آن‌ها به پایگاه‌های نظامی پس از تسلط شان بر کشور، می‌گوید که قربانیان اصلی جنگ ایدیولوژیک طالبان در افغانستان، زنان و دختران بوده و این جنگ همواره دست‌گاه‌های آموزشی را هدف قرار داده و امروز نیز تمام دارایی دختران که همانا آموزش و تحصیل است را از بین برده است.
او افزود: «جنگ ما در افغانستان پایان نیافته است. ما در برابر طالبانِ سلاح به‌دست، با دانش و آگاهی ایستادگی کرده و به مبارزات خود ادامه می‌دهیم.»
حکیم با یادآوری محدودیت‌های شدید طالبان بر مردم و دادگاه‌های صحرایی این گروه می‌گوید که شهروندان کشور به‌شمول زنان و مردان، تحت حاکمیت طالبان حتا اختیار نوع پوشش خود را ندارند و هر روز به‌خاطر آن در دادگاه‌های صحرایی شلاق زده می‌شوند و این میزان از خشونت این گروه هرگز فراموش شدنی نیست.
او با ابراز نگرانی از ساخت‌وساز گسترده‌ی مدارس جهادی و دیوبندی توسط طالبان در سراسر کشور می‌گوید که کودکان در معرض خطر شدید شست‌وشوی مغزی توسط این گروه قرار دارند و خطر این نیز وجود دارد که فارغان این مکاتب در آینده یک نیروی جنگی بسیار خطرناک برای منافع ایدیولوژیک طالبان باشند.
خانم حکیم تاکید می‌کند که مساله‌ی اصلی تنها این نیست که دختران به مکتب رفته نمی‌توانند، اصل مساله این است که حتا اگر طالبان اجازه بدهند که دختران به مکتب بروند، باز هم ما آن را نمی‌خواهیم؛ چرا که در آن زمان برای دختران«جهاد‌النکاح» درس داده می‌شود. به همین دلیل است که ما باید از طریق مکاتب مخفی و یا هر راه دیگر، خود را برای«فردای پسا طالبان» آماده بسازیم.
مرضیه امیری، فعال آموزش و پرورش و یکی دیگر از کاندیدان جایزه‌ی ساخاروف پارلمان اروپا است. او در صحبت با رسانه‌ی رخشانه می‌گوید: «این حاصل محرومیت دختران از آموزش است. اصلا برایم خوشایند نیست. وقتی این خبر را شنیدم، کل شب گریستم.»
مرضیه امیری یکی از بنیان‌گذاران مرکز آموزشی«موسسه‌ی آموزش نخبه‌ها برای جوانان استثنایی» است. مرضیه این مرکز آموزشی را هم‌زمان با همه‌گیری ویروس کرونا در سال ۲۰۱۹، در باغچه‌ی خانه‌اش در شهر کابل تاسیس کرده است.
گرچه در نخست، دختران و پسران به‌گونه‌ی مشترک در این مرکز آموزشی درس می‌خواندند؛ اما پس از تسلط طالبان بر کشور و ممنوعیت دختران بالاتر از صنف ششم از آموزش توسط این گروه، مرضیه و همکارانش این مرکز را برای آموزش دختران اختصاص دادند.
«موسسه‌ی آموزش نخبه‌ها برای جوانان استثنایی» با مدیریت مرضیه و تیم کاری شان در ۲۵ دسامبر سال ۲۰۲۲ میلادی، هم‌زمان با ممنوعیت تحصیل دختران توسط طالبان، دومین شبعه‌ی آموزشی خود را در شهر کابل ایجاد کرد و پس از آن، دو شعبه‌ی دیگر را در ولایت دایکندی نیز ایجاد کردند که اکنون این مرکز آموزشی مخفی، سه شعبه در کابل و دو شعبه در ولایت دایکندی دارد و صدها دانش‌آموز به شکل حضوری در پنج شعبه‌ی این مرکز درس می‌خوانند.
مرضیه می‌گوید که سال گذشته پس از این‌که مراکز آموزشی نیز توسط طالبان به‌روی دختران مسدود شدند، آن‌ها برنامه‌ی آموزشی آنلاین«آموزش برای همه در همه جا» یا (Education for everyone in everywhere) را ایجاد کردند که دانش‌آموزآن زیادی را از ولایت‌های کابل، هرات، بامیان، دایکندی و بغلان را تحت پوشش قرار داده است. دانش‌آموزان در این برنامه‌ی آموزشی آنلاین، در بخش‌های زبان و مهارت‌های فنی از جمله، زبان انگلیسی، کامپیوتر، نقاشی و خیاطی، بخش اساسات و آمادگی کانکور آموزش می‌بینند.
مرضیه می‌افزاید که گریه‌های خواهر کوچک‌ترش که دانش‌آموز صنف دوازدهم یک مکتب در کابل بود، باعث شد که او به‌جای تلویزیون روی دیوار خانه، تخته نصب کنند و به دختران مضامین مکتب را آموزش بدهند.
مطیع‌الله ویسا، یکی دیگر از کاندیدان این جازه است. ویسا با ایجاد بنیاد آموزشی سیار تحت نام«راه قلم»، در عرصهی آموزش و پرورش در کشور فعالیت می‌کرد که به تاریخ (۷ حمل) سال جاری از ساحه‌ی چهار راهی عبدالحق شهر کابل، توسط نیروهای طالبان بازداشت شد و تاکنون در زندان این گروه به‌سر می‌برد.
بازداشت ویسا واکنش‌های گسترده‌ی داخلی و خارجی را در پی داشت؛ اما طالبان در پاسخ به این واکنش‌ها گفتند که از یک توطئه‌ی بزرگ جلوگیری شده است.
عبدالحق حماد، رییس پیشین مرکز نشرات وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در توییتی گفته بود که با مطیع‌الله ویسا آشنایی ندارد و از پرونده‌ی او آگاه نیست؛ اما با کارهای او، نظام(رژیم طالبان) حق دارد که این‌گونه افراد را برای توضیح احضار کند.
او گفت که بازداشت ویسا واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشته و این نشان می‌دهد که از دسیسه‌‌ی بزرگی جلوگیری شده است.
